Κάτι ληθαργικό υπάρχει στην Αθήνα

Οι εντυπώσεις του Γιόζι Βίλερ από την εισβολή των νέων στη Νέα Σκηνή του Εθνικού

Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ

Εχετε σκεφτεί το ενδεχόμενο να είμαστε κι εμείς εγωιστές κι... αυτιστικοί, όπως οι ήρωες του Κλοντέλ; Τόσην ώρα ασχολούμαστε με το έργο του, ενώ γύρω μας ο κόσμος καίγεται (σ.σ. κορυφωνόταν η αιματηρή επίθεση του Ισραήλ στη Γάζα). Το θέατρο μπορεί να μετακινήσει εσωτερικά το κοινό; Να επηρεάσει τις σύγχρονες κοινωνίες;

«Επειδή στο θέατρο πολύ εύκολα μπορεί να μη συνδεόμαστε με την πραγματικότητα, πρέπει να ανακαλύπτουμε το χώρο όπου η αλήθεια της πραγματικής ζωής μπορεί να αναπαρασταθεί. Δεν μπορούμε όμως να αλλάξουμε με το θέατρο τον κόσμο. Τον Μάη του '68 πίστεψαν ότι έχει τη δύναμη να το κάνει. Δεν μπορεί. Μπορεί, όμως, να θέσει ερωτήματα για τον αυτισμό μας σε σχέση με την πραγματικότητά μας. Βρισκόμουν κι εγώ στην πρεμιέρα του "Ρομπέρτο Τσούκο" στη Νέα Σκηνή του Εθνικού, όταν μπήκαν οι νέοι με το πανό. Δεν ήταν απλώς ακόμα μία πρεμιέρα, αλλά και τα εγκαίνια της μικρής σκηνής του Τσίλερ. Το γεγονός ότι άνοιξε με το έργο του Κολτές ήταν μια πολιτική δήλωση από το Εθνικό Θεάτρο. Οταν εμφανίστηκαν στη σκηνή οι νέοι, δεν κατάλαβα ότι η πραγματικότητα είχε εισβάλει στη θεατρική πράξη. Τα πρώτα λεπτά νόμιζα ότι ήταν μέρος της παράστασης. Και σκέφτηκα "τι καλή σκηνοθεσία!". Οταν κατάλαβα ότι είχα κάνει λάθος, θεώρησα ότι ήταν μια ιστορική στιγμή: συνέβη στα εγκαίνια του Εθνικού Θεάτρου στην Αθήνα όπου γεννήθηκαν το θέατρο και η Δημοκρατία».

Πώς αισθανθήκατε;

«Οτι υπάρχει ένα παράξενο κενό μεταξύ της καλλιτεχνικής, σκηνικής πραγματικότητας και της πραγματικότητας που μας περιέβαλλε από τους έξω δρόμους και εισέβαλε στο χώρο».

Αισθανθήκατε βία εναντίον σας;

«Δεν σας κρύβω ότι με εξέπληξε κυρίως η αντίδραση, για την ακρίβεια η μη αντίδραση, η παθητικότητα, κοινού και ηθοποιών. Παρέλυσαν. Σκέφτηκα ότι αν συνέβαινε κάτι ανάλογο στη Γερμανία και στην Αυστρία κάποιοι απ' το κοινό θα αντιδρούσαν ακαριαία βρίζοντας και λέγοντας "τι κάνετε!", ή το αντίθετο, λέγοντας "έχετε δίκιο". Στο Εθνικό το κοινό παρέμεινε καθιστό κι όταν εμφανίστηκαν οι ηθοποιοί και ο καλλιτεχνικός διευθυντής και είπαν "η πρεμιέρα αναβάλλεται", βγήκαν στο φουαγέ. Το σοκαριστικό ήταν που βγαίνοντας τους βρήκα να πίνουν κρασί, σαν να μην είχε συμβεί τίποτα. Ηταν τρομακτικό».

Εσείς τι κάνατε;

«Βγήκα στο δρόμο. Περπατώντας έφτασα στα Προπύλαια όπου γινόταν συναυλία με χιλιάδες κόσμο. Να σας πω πώς αισθάνθηκα; Αβοήθητος. Είχαν μόλις γίνει στη Νέα Σκηνή μεγάλες και σοβαρές δηλώσεις από τους νέους, αλλά δεν μείναμε να τις επεξεργαστούμε. Αν ήξερα ελληνικά θα έλεγα "ας το συζητήσουμε". Ετσι αντιλήφθηκα την παραλυσία της κοινωνίας σας. Κάτι ληθαργικό υπάρχει εδώ. Οπως και στο έργο του Κλοντέλ».

http://www.enet.gr/online/online_text/c=113,dt=24.01.2009,id=90919564