Ένα συλλογικό κείμενο με αφορμή τις εικαστικές παρεμβάσεις για το περιβάλλον που διοργανώνει ο Δήμος Αθηναίων στο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Μελίνα: δύο παράλληλες ομαδικές εκθέσεις με τίτλους «Σημειώσεις για ένα Δέντρο» και «Ιστορίες Ανακύκλωσης» (από τις 17 Μαρτίου έως τις 10 Απριλίου 2009).
Δεν μας προκαλεί κατάπληξη ότι ο δήμαρχος της Αθήνας θεωρεί αβίαστα απολύτως φυσικό να στήνει έναν πολύμορφο μηχανισμό προπαγάνδας και συγκάλυψης προκειμένου να πείσει τους πολίτες-θεατές για την «οικολογική ευαισθησία» του. Είναι η γνωστή μέθοδος που χρησιμοποιούν όλοι οι εκπρόσωποι των μηχανισμών της εξουσίας ή μάλλον η μέθοδος δια της οποίας προσπαθεί να νομιμοποιήσει τους μηχανισμούς της η ίδια η εξουσία.
Ο δήμαρχος επιμένει με θρασύ τρόπο να διαφημίζει την «ευαισθησία» του ενώ στην πραγματικότητα, με την πολιτική και τις αποφάσεις του, εκτός των άλλων λεηλατεί κυριολεκτικά τις ελάχιστες εναπομείνασες εστίες πράσινου μέσα στον «σκληρό πυρήνα» των κεντρικών συνοικιών της Αθήνας. Εκχωρεί με θολές διαδικασίες τον δημόσιο χώρο στα ιδιωτικά συμφέροντα, θυσιάζοντας το κοινό όφελος στο βωμό της «ανάπτυξης» και του κέρδους. Στο όνομα της «προόδου» και του «εκσυγχρονισμού προσπαθεί να επιβάλλει το νέο-φιλελεύθερο μοντέλο αστικοποίησης, με κύρια χαρακτηριστικά τον αστυνομικό έλεγχο του δημόσιου χώρου, την καταστολή, τον εγκλεισμό των κατοίκων σε συνοικίες-φρούρια, την εγκατάλειψη και υποβάθμιση των κοινωνικών λειτουργιών της πόλης αλλά και ολόκληρων περιοχών και την άκρατη εμπορευματοποίηση των χρήσεων σε συγκεκριμένες περιοχές «υψηλής αποδοτικότητας». Ο Ελαιώνας και η ισοπέδωση του πάρκου «Λέλας Καραγιάννη» στη συμβολή των οδών Κύπρου & Πατησίων είναι τα πιο πρόσφατα κραυγαλέα παραδείγματα των ποικίλων μορφών που μπορεί να πάρει αυτή η καταφανώς αντιλαϊκή και καταστροφική πολιτική της δημοτικής εξουσίας.
Πέρα από την αναμενόμενη προπαγάνδα μέσω των απολύτως εξαρτημένων από το κράτος και το κεφάλαιο μμε, ο δήμαρχος χρησιμοποιεί πλέον και πιο «εκλεπτυσμένες» τεχνικές για να αναδείξει το περίλαμπρο «έργο» του. Προς επιβεβαίωση των «υψηλών κινήτρων» και των «αγαθών προθέσεών» του, διοργάνωσε δύο ομαδικές εικαστικές εκθέσεις με θέμα το περιβάλλον, στις οποίες συμμετέχουν περισσότεροι από 100 καλλιτέχνες(!). Δεν είναι η πρώτη (και αναπόφευκτα μάλλον ούτε η τελευταία) φορά που η τέχνη γίνεται το πέπλο της εξουσίας, καλύπτοντας τις πομπές της και εξωραΐζοντας τη δυσμορφία της. Η ιστορία βρίθει παραδειγμάτων αυτής της συμβιωτικής σχέσης, τόσο μάλιστα που αναρωτιέται κανείς ως ποιο βαθμό η τέχνη μπορεί να γίνεται ελιξίριο ζωής για την εξουσία. Σε αυτό το πλαίσιο, ο δήμαρχος δεν πρωτοτυπεί όταν επικαλείται πομπωδώς την τέχνη ως άλλοθι της «οικολογικής ευαισθησίας» του. Με αυτή την απροκάλυπτα προκλητική απόπειρα εξωραϊσμού της καταστροφικής του πρακτικής (δεν πρόκειται να ξεχάσουμε τα 45 δέντρα που ξερίζωσε στο πάρκο «Λέλας Καραγιάννη»!) ο δήμαρχος μεθοδεύει όπως μπορεί την συγκάλυψη των πραγματικών του προθέσεων, του «οράματός» του για την πόλη και τις γειτονιές μας.
Περί της αναίσχυντης υποκρισίας του, είναι άκρως αποκαλυπτικά τα όσα γράφει ο ίδιος στο προλογικό του σημείωμα στον κατάλογο που συνοδεύει τις εν λόγω εκθέσεις:
«“Πάρε μαζί σου το παιδί που είδε το φως κάτω από τα φύλλα εκείνου του πλατάνου και μάθε του να μελετά τα δέντρα”. Η παραίνεση του μεγάλου μας ποιητή Γ. Σεφέρη, γίνεται για εμάς στο Δήμο της Αθήνας επιταγή ζωής. Το δέντρο ανεξάντλητο σύμβολο έμπνευσης μας δένει με τη φύση μέσα από το αέναο γαϊτανάκι της ίδιας της ζωής. Οι ρίζες που απομυζούν την εμπειρία του παρελθόντος, δίνουν τροφή στα βλαστάρια του παρόντος και εξασφαλίζουν τη βεβαιότητα της ελπίδας των μελλοντικών καρπών. Έτσι με τις παράλληλες εκθέσεις “Σημειώσεις για ένα δέντρο” και “Ιστορίες Ανακύκλωσης” και μέσα από τα μάτια 100 νέων και διακεκριμένων εικαστικών καλλιτεχνών, ιστορούμε την αγάπη μας για το περιβάλλον, προκρίνουμε την υπευθυνότητα τον απόλυτο σύμβουλο για την εξασφάλιση οικολογικής ισορροπίας και προτείνουμε την ανακύκλωση ως συνεπή στάση ζωής».
Τα σχόλια προφανώς περιττεύουν όταν ο οίστρος της εξουσίας αυτοεκτίθεται και αποκαλύπτεται εν τέλει ολόγυμνος μέσα στο ψεύδος.
Όπως δείχνουν τα πράγματα, ο δήμαρχος βρίσκει εύκολα πρόθυμους συμμάχους από το χώρο της τέχνης, καλλιτέχνες δηλαδή που παραβλέπουν, συγγνωστά ή ασύγγνωστα λίγο ενδιαφέρει, την ατομική τους ευθύνη. Προφανώς όμως δεν αντιλαμβάνεται πόσο γελοία είναι η απόπειρά του να χρησιμοποιήσει την τέχνη ως άλλοθι, στη συγκεκριμένη περίπτωση οικολογικό, για να νομιμοποιήσει τις συνέπειες μιας αντι-οικολογικής –και όχι μόνο– πολιτικής. Και είναι γελοία όχι γιατί δεν είναι συναφής με τα ήθη της εξουσίας και τις πλέον σύγχρονες πολιτικές τακτικές, αλλά διότι αποτελεί συνάμα επισήμανση του τεράστιου χάσματος που χωρίζει τις διακηρύξεις από τις πράξεις. Η ανακολουθία λόγων και έργων εκθέτει ανεπανόρθωτα τον δήμαρχο, ο οποίος επιχειρεί, μάταια εν προκειμένω, να αμβλύνει τη δυσαρέσκεια και να καταστείλει τις δικαιολογημένες αντιδράσεις μας στην καταστροφική πολιτική του και την ευρύτερη προσπάθεια της εξουσίας να μας χειραγωγήσει.
Η δική μας απάντηση σε αυτή την επίθεση, όσο συγκαλυμμένα κι αν εκδηλώνεται, είναι η ανυποχώρητη και αδιαπραγμάτευτη απόφασή μας να υπερασπιστούμε με κάθε τρόπο το δικαίωμά μας στην πόλη. Οι συλλογικές διαδικασίες που είναι σε εξέλιξη αυτή τη στιγμή σε πολλές γειτονιές της Αθήνας, αλλά και άλλων πόλεων, διεκδικούν δυναμικά την ενεργή συμμετοχή στη διαμόρφωση ενός άλλου μοντέλου οργάνωσης της ζωής μας.
ΑΝΤΙΣΤΕΚΟΜΑΣΤΕ Σ’ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΓΕΙΤΟΝΙΕΣ ΝΑ ΜΗ ΓΙΝΟΥΝ ΟΙ ΠΟΛΕΙΣ ΜΑΣ ΜΟΝΤΕΡΝΕΣ ΦΥΛΑΚΕΣ.
ΟΛΟΙ ΣΤΗΝ ΠΟΡΕΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΚΟ ΤΩΝ ΕΞΑΡΧΕΙΩΝ ΣΤΟ ΔΗΜΑΡΧΕΙΟ ΤΗΝ ΔΕΥΤΕΡΑ 30-3, 17.00
